[Giải đáp] Màu thực phẩm có ăn được không ? Tác hại của chúng đối với sức khỏe con người

Người tiêu dùng thường bị hấp dẫn bởi những sản phẩm có nhiều màu sắc và sự đa dạng của chúng. Tuy nhiên, liệu màu sắc đến từ những sản phẩm này khi đưa vào cơ thể  này có an toàn cho sức khỏe của chúng ta không? Điều này sẽ được EMIN làm sáng tỏ trong bài viết dưới đây và giúp bạn hiểu rõ hơn về tác hại của chúng. 

Màu thực phẩm là gì ?

Chất tạo màu thực phẩm thường được sử dụng để thay đổi màu sắc của các sản phẩm thực phẩm và đồ uống, như bánh kẹo, nước ngọt, và một số thực phẩm đóng hộp. Trong đó, đối tượng chủ yếu tiêu thụ chúng là trẻ em. Một cách đơn giản, chất tạo màu thực phẩm là các chất được thêm vào thực phẩm hoặc đồ uống để thay đổi màu sắc của chúng. Chúng thường xuyên được ứng dụng trong quá trình nấu ăn tại nhà hàng, quán ăn, và cả trong bếp gia đình.

Các chất tạo màu thực phẩm có nguồn gốc từ tự nhiên và được chiết xuất từ nguồn nguyên liệu tự nhiên, trong khi một số khác lại được tổng hợp nhân tạo. Vì vậy, chúng có thể được phân loại thành chất tạo màu tự nhiên và chất tạo màu nhân tạo. Các ứng dụng của chất tạo màu thực phẩm rất đa dạng, từ việc làm tăng cường màu sắc cho thực phẩm hoặc che đi màu tự nhiên không mong muốn đến việc tạo ra đặc điểm độc đáo và sự nổi bật cho sản phẩm. Chúng cũng được sử dụng để trang trí bánh ngọt và các món tráng miệng khác.

Chất tạo màu thực phẩm giúp giữ cho màu sắc của thực phẩm không bị mất đi khi chúng tiếp xúc với ánh sáng, không khí, nhiệt độ cực đoan, và độ ẩm. Màu thực phẩm cũng đóng vai trò bảo vệ hương vị và chất dinh dưỡng trong thực phẩm khỏi sự hủy hoại do ánh sáng.

Vậy, màu thực phẩm có ăn được không ?

Ngày nay, Bộ Y tế Việt Nam đã cấp phép sử dụng 21 loại phẩm màu thực phẩm trong quá trình sản xuất thực phẩm, bao gồm 11 loại tự nhiên và 10 loại nhân tạo.

Mặc dù những loại phẩm màu này đã được công nhận là an toàn cho người tiêu dùng, nhưng điều này chỉ đúng khi chúng được sử dụng trong liều lượng theo đúng tiêu chuẩn và không được lạm dụng. Bộ Y tế khuyến cáo các nhà sản xuất nên ưu tiên sử dụng phẩm màu tự nhiên để giảm thiểu rủi ro của những tác động không mong muốn đối với sức khỏe con người.

Phẩm màu có thể được sử dụng, nhưng cần tuân thủ liều lượng ít và hạn chế đối với các loại thực phẩm chứa phẩm màu tổng hợp (nhân tạo). Để kiểm tra, bạn có thể đọc thông tin về nguyên liệu trên nhãn sản phẩm hoặc sử dụng các thiết bị đo chính xác. Hoặc đơn giản, bạn có thể nhận biết bằng cách quan sát: nếu sản phẩm có màu sắc rực rỡ, nổi bật và thu hút người tiêu dùng, có thể đó là dấu hiệu của việc sử dụng phẩm màu thực phẩm nhân tạo.

Màu thực phẩm và tác hại của chúng đối với sức khỏe con người

Việc sử dụng màu thực phẩm sẽ an toàn khi tuân thủ liều lượng ít và không thường xuyên. Tuy nhiên, nếu người tiêu dùng lạm dụng sử dụng thực phẩm chứa quá nhiều phẩm màu, đặc biệt là các loại tổng hợp (lưu ý đến chất màu tổng hợp), có thể dẫn đến những tác động có hại đối với sức khỏe như sau:

Quá liều hoặc sử dụng các phẩm màu nằm ngoài phạm vi cho phép trong quá trình sản xuất thực phẩm có thể gây tích tụ chất độc hại trong cơ thể, dẫn đến tình trạng ngộ độc cấp tính hoặc thậm chí là tiền đề cho sự phát triển của ung thư.

Hơn nữa, khi tiêu thụ nhiều thực phẩm chứa phẩm màu nhân tạo, cơ thể có thể phản ứng bằng các triệu chứng ngộ độc như đau bụng, tiêu chảy, nôn mửa kèm theo có thể xuất hiện máu, và thậm chí là những vấn đề nặng hơn như suy gan và suy thận.

Sự lạm dụng các sản phẩm chứa phẩm màu có thể mang lại nguy cơ cao về bệnh lý, như tạo ra các chất gây đột biến gen, gây ra sự tăng sinh tế bào không kiểm soát và có thể dẫn đến mối nguy của ung thư. Đặc biệt, ở Việt Nam, việc chú ý đến các sản phẩm như tương ớt và hạt dưa nhuộm phẩm màu đỏ Rhodamine B là vô cùng quan trọng do chúng có độc tố cao.

Nghiên cứu cũng đã đề cập đến khả năng tác động của các chất phẩm màu khi kết hợp với natri benzoat, có thể gây ra tình trạng hiếu động thái quá mức ở trẻ nhỏ. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các bậc phụ huynh, cần chú ý và tránh những thực phẩm có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ nhỏ.

Làm thế nào để tránh mua những thực phẩm mang màu sắc không an toàn

Quan trọng hơn, hãy tập trung vào thành phần cũng như định lượng của chúng. Điều này giúp bạn kiểm soát hàm lượng dinh dưỡng và so sánh nó với yêu cầu liều lượng an toàn.

Ngoài ra, việc sử dụng máy đo màu thực phẩm là một phương pháp hiệu quả. Bạn có thể sử dụng máy so màu để kiểm tra nhanh chóng sắc màu, giá trị, và độ đậm nhạt dưới lớp nền. Điều này giúp bạn đối chiếu với hàm lượng quy định và đánh giá tổng thể về chất lượng của thực phẩm, xác định xem liệu nó đang ở mức an toàn hay không. Điều này mang lại sự yên tâm khi sử dụng sản phẩm.

EMIN gợi ý cho bạn 1 số máy đo màu thực phẩm chuyên dụng nhất hiện nay:

Máy đo độ trắng (gạo) Kett C600

Máy đo độ trắng các loại Kett C130

Máy đo màu PCE CSM 7

Hãy đặt ưu tiên cho các thực phẩm toàn phần: chú trọng vào việc sử dụng những thực phẩm nguyên chất, chưa qua chế biến để giảm thiểu mức độ màu thực phẩm hoặc chất tạo màu trong chúng. Các ví dụ bao gồm trái cây, rau củ, các loại đậu, và ngũ cốc nguyên hạt.

Hy vọng rằng thông tin EMIN cung cấp cho bạn trong bài viết sẽ hữu ích về việc liệu màu thực phẩm có ăn được hay không và tác hại của màu thực phẩm đối với sức khỏe chúng ta. Theo dõi và tiếp tục ủng hộ chúng tôi tại website và fanpage EMIN.